Paslanmaz Çelik

Paslanmaz çelik adından da anlaşıldığı üzere paslanmaya karşı dayanıklıdır. Çelik içinde belli bir oranda krom bulunur. Çelik ile krom temas ettiği zaman ortaya krom oksit adı verilen özel bir tabaka çıkar. İnce film sayesinde çelik paslanmaya karşı korunur. Çeliğin içine kromdan farklı elementler de eklenmektedir. Bu elementler sayesinde çelik daha dayanıklı bir hal alır. Çeliğe nikel ilave edilmesi halinde, çelik zaten paslanmazken paslanmaya karşı daha da dayanıklı bir hal alır. Molipten elementinin eklenmesi halinde korozyon direncinde artmış meydana gelir. Ne var ki her element korozyon direncini artırmaya yönelik değildir. Karbon ve kükürt elementlerinin eklenmesi halinde korozyon dayanımı düşer. Krom zor olmayan ortamlarda çeliğin paslanmaya karşı korunmasını sağlar ne var ki daha zorlu koşullarda çelik içine nikel, molipten gibi daha dirençli elementlerin eklenmesinde fayda vardır.

Paslanmaz Çelik Türleri Nelerdir?

Paslanmaz çelik türleri 4 sınıfta incelenir. Bu türler şu şekilde sıralanabilir:

• Ferritik östenitik paslanmaz çelikler,
• Martenzitik paslanmaz çelikler,
• Östenitik paslanmaz çelikler,
• Ferritik paslanmaz çelikler.

Ferritik paslanmaz çeliklerin içinde düşük miktarda karbon bulunur. Ortalama yüzde 12 ile yüzde 18 arasında karbon içeriği vardır. Korozyon dayanımı orta düzeydir. Östenitik çeliklerden farklı olarak kolay şekil verilmeleri mümkün değildir. Manyetik özellikleri vardır. Isıl işlem uygulansa bile dayanımlarının artırılması mümkün değildir. Genellikle sıcak su tanklarında, dekoratif uygulamalarda ve mutfak gereçleri için tercih edilirler.

Martenzitik Paslanmaz Çelikler Nelerdir?

Martenzitik paslanmaz çelikler içinde yüzde 1’den az karbon olan çeliklere sıcak su verilmesi ile ortaya çıkar. Hem mukavemeti hem de sertliği yüksek bir üründür. Kırılganlığı diğer çeliklere kıyasla daha fazladır. Çok sert olduğundan fazla yükte kırılma gösterebilir. İmalat aşamasında sertliğin belli miktar düşürülmesinde fayda vardır. Bu sayede dayanımı artırılmış olacaktır. Kaynak edilebilme kabiliyetleri düşük olan bu madde, orta düzeyde korozyon dayanımı sağlar. Isıl işlem uygulaması mümkündür. Ameliyat aletleri ve bıçaklar için kullanılır.

Östenitik Paslanmaz Çelikler Nelerdir?

Östenitik paslanmaz çelikler paslanmaz çeliğin yapısına nikel katılması ile elde edilir. Oda sıcaklığında östenitik çelikler elde edilir. Malzemelere plastik şekil verme imkanı doğar. Hem yüksek dayanımları hem de iyi korozyon dayanımları vardır. Mekanik dayanımlarını artırmak amacıyla ışıl işlemlerden sonuç alınmaz. Soğuk şekilde verme ile dayanım artırılabilir. Manyetik olmayan bu tip çelikler, soğuk şekil verme sırasında kısmen manyetik özelliğe getirilebilirler. Hijyenik ürünler olduğundan tercih edilirler. Düşük sıcaklıklarda darbe dayanakları yüksektir. Ayrıca iyi kaynak edilebilme özellikleri vardır. Mimari uygulamalarda, gıda işleme ekipmanlarında ve makine ve imalat sanayi için östenitik paslanmaz çelikler tercih edilir.

Ferritik Östenitik Paslanmaz Çelikler Nelerdir?

Ferritik östenitik paslanmaz çelikler ismini hem östenitik hem de ferritik özellik göstermesinden almaktadır. İki yapıyı bir arada tutarlar. Sertlik, yüksek mukavemet ve tokluk özellikleri sunarlar. İyi kaynak edilebilirler. Korozif ortamlarda dayanımları yüksek olduğundan sık tercih edilirler. Genellikle deniz ve tuzlu su ortamlarında kullanılır. Deşanjör imalatı ve petro kimya sektöründe de bu malzemelerden faydalanılır.

Paslanmaz Çelikler Asitlere Dayanıklı mıdır?

Paslanmaz çeliklerin asitlere karşı dayanıklı olduğu kabul edilmektedir. Ancak elbette burada asit tipi, çelik tipi ve ortam sıcaklığını da dikkate almak gerekir. 904 kalite paslanmaz çelikler sülfirik asitlere karşı dayanıklı özelliktedirler. 304 kalite çelikler ise buna karşın en düşük konstantrasyondaki asitlere bile dayanamazlar. Bu nedenle çelik seçimini özelliğine göre yapmak önem taşır. Asit dayanım ihtiyacınız varsa mutlaka bu özelliği karşılayabilecek çelikleri tercih etmek gerekir. 304 L ve 403 kalite olan çelikler nitrik asit tipine dayanıklı olmakla birlikte hidroklorik aside karşı dayanıklı değildirler. Çelik seçiminin doğru yapılması için mutlaka asit tipinin de bilinmesi gerekir.

Paslanmaz Çelikler Bazlara Dayanıklı mıdır?

300 serisi paslanmaz çelikler bazı bazlara direnç gösterirler. Ne var ki güçlü bazlardan bir tanesi olan sodyum hidroksite karşı paslanmaz çelikler dayanıklı değildir. Paslanmaz çeliklerin asla paslanmayacak diye bir kuralı olmadığını anlamak önem taşır. Paslanmaz çelikler tipine göre kendi özellikleri baz alınarak uygun yerlerde kullanılmalıdır. Ancak bu sayede yıpranmadan kullanılmaları mümkündür. Eğer kendi mekanik ve kimyasal dayanımlarına uygun olmayan yerlerde kullanılmak istenirlerse bu durumda paslanma söz konusu olacaktır. Çelik bu ortamlarda paslanmaz özelliğini kayıp eder.

Paslanmaz Çelikler Manyetik Özellikte midir?

Ferritik ve martenzitik paslanmaz çelikler manyetik özelliğe sahiptir. Ancak östenitik paslanmaz çeliklerin manyetik özelliği yoktur. Östenitik paslanmaz çeliklere soğuk şekilde verme sırasında manyetik özellik kazandırmak kısmi de olsa mümkündür. Eğer östenitik bir paslanmaz çelikte manyetik özellik varsa bu durum çeliğin soğuk şekillendirme yöntemi ile şekillendirilmiş olduğunu göstermektedir.

Paslanmaz Çelik Temizliği Nasıl Olur?

Paslanmaz çeliklerin hepsinin kullanımdan önce mutlaka temizlenmesi gerekir. Çeliklerin yüzeyinde olabilecek bazı birikintiler nedeniyle çeliğin paslanmaz özelliğini kayıp ettiği bilinmektedir. Temiz bez yardımıyla paslanmaz çelik temizlenebilir. Özel temizleme solüsyonları da tercih edilebilir. Temizlik yapıldıktan sonra solvent ve su atıklarının yüzeyden arındırıldığından emin olmak gerekir. Aksi halde yüzeyde bulunan su parçacıkları yer yer çeliğin paslanmasına neden olur.

Paslanmaz Çeliklerin Depolanması Nasıl Olur?

Çeliklerin depolanması sırasında mutlaka toprakla temasının kesilmesine dikkat ediniz. Çelikler karbon çeliklerin depolandığı alanlarda depolanmamalıdır. Herhangi bir karbon çelik talaşının paslanmaz çeliğe temas etmesi halinde paslanmaz çelik de paslanmaya başlar. Satın alınan paslanmaz boruları, toprak üzerinde yağmura maruz kalacak şekilde depolamayın. Aksi halde boru içlerine su gelecektir. İç yüzeyde paslanmalar meydana gelmeye başlar.

Paslanmaz Çelik Yüzey Tipleri Nelerdir?

Paslanmaz çelik yüzey tipleri 11 sınıfta ele alınır. Bu sınıfların her birinin kendi numarası ve kodu bulunmaktadır. Yüzey tipleri şu şekilde sıralanabilir:

• Ayna yüzey,
• Parlak yüzey,
• Mat yüzey,
• Satineli yüzey,
• Fırçalı yüzey,
• Mekanik olarak kaba işlenmiş yüzey,
• Soğuk hadde, asitle temizlenmiş, pasivasyon yapılmış ve parlak tavlı yüzey,
• Psaivasyon yapılmış, ekstra parlak haddelenmiş, tavlı, doğuk hadde,
• Pasivasyon yapılmış, asitle temizlenmiş, soğuk hadde yapılmış,
• Sıcak hadde, tavlı,
• Sıcak hadde, pasivasyon yapılmış ve tavlı yüzeyler tercih edilebilir.

Paslanmaz Çelik Seçimi Yaparken Nelere Dikkat Etmek Gerekir?

Paslanmaz çelik seçiminde dikkat edilmesi gerekenlerin başında seçimin kullanılan yere uygun olması ilk sırada gelir. Seçim yaparken elbette fiyata da bakmak gerekir ne var ki fiyat seçimde ilk sırada olmaz. Olduğu durumlarda ilerde problemler çıkma ihtimali yüksektir. Çelik kullanım yeri ile alınacak malzeme özellikleri birbiriyle eşleşmelidir. Bu eşleşme yakalandığı zaman çelik uzun süre sorunsuz bir şekilde kullanılabilir. Eğer kişi sadece fiyatı ucuz olduğu için seçim yaparsa, ilerde yeniden değişme yapılması gerekeceğinden aslında daha masraflı bir seçim yapılacaktır.

Eğer 316 kalite paslanmaz çelik kullanılması gereken yerde masraftan tasarruf etmek için 316 kalite tercih edilirse, kişi ilk etapta tasarruf ettiğini düşünür, ne var ki ilerde daha büyük problemlerle karşılaşarak zarar eder. Paslanmaz çelik seçimi yaparken şu soruları sorun:

• Çelik hangi korozif etmenlere karşı kullanılacak?
• Malzemenin korozyon dayanımı nedir?
• Kullanılacak ortam sıcaklığı ne kadar?
• Malzeme mekanik dayanıklığı ne ölçüde?
• Malzemenin yüzey özellikleri neler?

Bu sorulara vereceğiniz yanıtla ürün mekan eşleşmesini sağlamayı başardığınızda sorunsuz çalışma mümkün olur.

Paslanmaz Çeliğe Hangi Alaşımlar Eklenir?

Paslanmaz çeliğe eklenen alaşımlar başında krom, bakır, nikel, molibden, karbon, azot, silisyum ve çok daha fazlası gelir. Bakır kullanımı sayesinde asitlere dayanıklık artar. Ayrıca çeliğe şekil vermek daha kolay olur. Karbon malzemesi çeliğin mekanik dayanımının artmasını sağlarken diğer yandan malzemeyi daha sert hale getirir. Karbon miktarına dikkat etmek gerekir. Ne kadar çok karbon o kadar iyi çelik anlayışı doğru değildir. Çok fazla karbon eklenmesi malzemenin kaynak edilebilme özelliği olumsuz yönde etkileyecektir. Silisyum, yapıcı bir element olduğundan çeliğin oksidasyona olan dayanımının artmasını sağlar. Mangan eklendiği zaman çeliğin yüksek sıcaklıklara olan dayanımında artış olur. Östenitik yapıcı bir element olduğu için nikel yerine kullanılması da mümkündür.

Titanyum karbür yapıcı özelliği ile bilinmektedir. Sert bir malzemedir. Çelik üretimi sırasında deoksidan olarak kullanıldığı da olur. Tanelerin incelmesini sağlar. Azot malzemesi ferritik çeliklerde çeliğin daha az yok olmasını sağlar. Ne var ki mekanik dayanıklığın artması sayesinde tercih edilir. Krom çeliğin paslanmaz olmasını sağlayan en önemli element olarak bilinir. Krom miktarının artması demek çeliğin paslanmazlık özelliği de artması demektir. Çeliğin yüzeyinde krom eklenmesinden sonra pasif oksit tabakası oluşur. Çeliğin paslanmaz olmasını sağlayan bu tabakadır. Ayrıca ferrit yapıcı özelliği vardır.

Paslanmaz çeliğe nikel eklendiği zaman çeliğin asitli ortamlarda daha dayanıklı olması sağlanır. Ayrıca çelik daha kırılgan bir yapıya sahip olur ve tok kalır. Çeliklere nikel eklendiği için paslanmaz çeliklerde östenitik yapı ortaya çıkar.

Paslanmaz Çelik Montajında Nelere Dikkat Etmek Gerekir?

Paslanmaz çelik montajında dikkat edilmesi gerekenler başında paslanmaz çeliğin karbon çelikle temas etmemesi gelir. Temas noktaları olursa çelik paslanmaya başlar. Dolayısıyla da paslanma artar ve borular delinme aşamasına kadar gelir. Bu nedenle boruların sağlıklı kalması ve güvenliği tehdit etmemesi açısından uygun şekillerde montaj edilmesi gerekir. Karbon çelik taşıyıcılar ile paslanmaz çelik borular kesinlikle temas etmemelidir. Temas yerlerinin olmaması açısından bu noktalara plastik konulabilir. Genellikle insanlar paslanmaz çelik isminden dolayı çeliklerin asla paslanmayacaklarını düşünürler. Oysa paslanmaz çelikler uygun olmayan ortamlarda kullanıldıklarında ya da muhafaza edildiklerinde belli bir süre sonra paslanmalar ortaya çıkmaya başlar. Dikkatli olmak gerekir.

304 Kalite Paslanmaz Çelikler Nerelerde Kullanılır?

304 kalite çelik kullanım alanı başında mutfak eşyaları gelmektedir. Bu kalitede çelikler 400 dereceye kadar dayanıklıdır. Hem mekanik dirençleri hem de sürtünme mukavemetleri iyi olduğu için sıklıkla tercih edilirler. Paslanmaz çeliğin temel çeşidi olarak 304 kalite bilinmektedir. Bir de 304 kalite çeliğin, 304 l adı verilen düşük karbonlu versiyonu bulunmaktadır. 304 kalite çeliklerin kullanıldığı alanlar şu şekilde sıralanabilir:

• Petro kimya sektörü,
• Mutfak eşyaları,
• Ev aletleri,
• Eşanjör,
• Boyler üretimi,
• Gıda sektörü,
• Endüstriyel mutfaklar,
• Isı değiştiriciler,
• Kazan yapımı,
• Sabun sanayi,
• Kağıt sanayi,
• Deri sanayi,
• Süthane ekipmanları için bu çelikler kullanılmaktadır.

321 Kalite Paslanmaz Çelikler Nerelerde Kullanılır?

321 kalite çelik kullanım alanı kısaca yüksek sıcaklık olan yerler olarak tanımlanabilir. 321 kalite çeliklerin bünyesinde titan bulunmaktadır. Titan sayesinde çelilğin dayanıklığı artmıştır. Genellikle havacılık endüstrisinde, bira fabrikalarında, kimya endüstrisinde ve rezistanslarda paslanmaz çelikler kullanılmaktadır. Kimya endüstrisinde kullanılan diğer çelik kalitesi 309S dir. 316 kalite çeliğin içine titanyum konulması ile elde edilmektedir.

Paslanmaz Çeliğin Temel Özellikleri Nelerdir?

Paslanmaz çeliğin temel özellikleri şu şekilde sıralanabilir:

• Üretimi kolaydır,
• Tamamen geri dönüşümlüdür,
• Korozyona karşı dayanıklıdır,
• Estetik görünüme sahiptir,
• Isıya karşı dayanıklıdır,
• Temizliği kolaydır,
• Biyolojik olarak nötrdür,
• Düşük yaşam döngüsü maliyeti sunar,
• İdeal dayanıklılık ve ağrılık oranına sahiptir.

Paslanmaz çelikler genellikle kullanılacakları alanda dayanıklılık gerekliliğini daha ucuz karşılamanın mümkün olmadığı yerlerde tercih edilmektedir. Güvenli kullanım sunarlar. Gıda ve içecek endüstrilerinde temizlik gerekliliklerini yerine getirirler. Hava, su ve diğer kimyasal maddeler ile tepkimeye girmezler. Paslanmaz çelik içinde yüzde 10 ve üzeri oranda krom ve yüzde 1 in altında karbon elementi bulunmaktadır. Sonuç olarak korozyona karşı çok dayanıklıdır. Kendini onaran özel tabası vardır.

Paslanmaz Çelik Ne Zamandan Beri Kullanılıyor?

Paslanmaz çelik kullanımı 1900 lü yılların başına kadar gidiyor. Birinci Dünya Savaşı öncesi dönemde üreticiler paslanmaz çelik kullanıyorlar. Bireysel ve müşterek çalışmalar sonrasında icat edilen malzeme 1912 senesinde patent edilmiştir. Günümüzde paslanmaz çeliğin çok sayıda kullanım alanı vardır. Günlük yaşama büyük ekonomik katkılar sunar. Çeşitli aşamalardan geçerek üretildikten sonra paslanmaz çeliğe ihtiyaca göre özellik eklenmesi mümkün hale gelmiştir. Özellikle de hijyen ihtiyacı olan bütün ürün ve tesislerin yapımında paslanmaz çelik kullanımı tercih edilmektedir. Paslanmaz çelik giderek daha geniş bir kesim tarafından tercih edilmektedir. Kalite ve ekonomi gerekliliklerini kolayca yerine getirir. 304 kalite olan çelik manyetik özellikte olmasa da, soğuk haddeleme ile işlemin tersine çevirilmesi mümkündür.

Paslanmaz Çelik Geri Dönüştürülebilir mi?

Paslanmaz çelik yüzde yüz geri dönüştürülebilir özelliktedir. Paslanmaz çelik üretiminde kullanılan çeliklerin yüzde 60 ı, ömrünü tamamlamıştır. Üretim prosedürlerinde bunlar tercih edilir. Antik çağlardan bile günümüze korozyona karşı dayanımlı olan çelikler ulaşmıştır. Hindistan Delhi’de 400 lü yıllardan kaldığı bilinen çelik tespit edilmiştir. Çelik içinde fosfor bulunmuştur. Fosfor paslanmaz özelliğini kromdan almadığını göstermektedir. Fosfor çelik yüzeyinde koruyucu tabaka oluşmaktadır. 2 dünya savaşı yapılırkenki dönemlerden paslanmaz çeliklerin bulunduğu bilinmektedir. Dubleks paslanmaz çelikler yaklaşık 70 sene öncesinde sülfit kağıt endüstrisinde kullanılmaya başlandı. Daha sonra 1996 senesinde dubleks çeliğin standartlaştırıldığı bilinmektedir.

Paslanmaz Çelik Kaynak Yapılabilir mi?

Eğer çok fazla kaynak gerektirmeyen bir durumla karşı karşıyaysanız 304 kalite çelik kullanabilirsiniz. Kaynak yoğunluğunun fazla olduğu yerlerde ise kabarma olmaması adına diğer paslanmaz çelik türlerini tercih edebilirsiniz. 304 kalite paslanmaz çelik tercih edildiğinde kaynaklamadan sonra tavlama olması gerekmez. Bütün standart kaynak tekniklerine uygun bir kalitedir. Her paslanmaz çeliğin farklı bir işlenebilir özelliği vardır. Örnek vermek gerekirse 304 kalite çeliğin işlenebilme özelliği diğer kalite çeliklere kıyasla daha düşük olur. Yavaş hızlarda ve ağır beslemeyle iyi sonuç almanızı sağlarlar. Bu nedenle işlenebilirlik açısından verimli olmadıkları söylenebilir.

Paslanmaz çelikler diğer karbon çeliklere gibi ortalama dövülebilirlik oranına sahiptir. 304 kalite çelikler günlük kullanıma uygundur. Yüksek metal dövüm oranına sahip durumlarda bu metallerin tercih edilmemesi gerekir. Bütün paslanmaz çelik modelleri arasında en çok tercih edilenin 304 kalite olduğu bilinmektedir. Biz farkında olmasak da paslanmaz çelik hayatımızın her alanında bulunmaktadır. Otomotiv yan sanayiden, tıp endüstrisine, gıda sanayiden, evye yapımına, kimyadan ev aletlerine kadar çok sayıda kullanım alanı vardır. Mutfakta kullandığımız düdüklü tencereler ve çatal bıçakların yapımı için bile paslanmaz çeliğe ihtiyaç duyulmaktadır. Paslanmaz çelik malzemesini kullanılacak olan alana göre doğru tercih ettiğiniz zaman en iyi sonuçları alırsınız ve paslanma sorun olmaz.